مسمومیت عبارت است از جراحت یا مرگ در اثر بلع، استنشاق، لمس یا تزریق انواع داروها، مواد شیمیایی، سم ها یا گازها مسموميّت با سموم آفت كش: شامل حشره كش ها، مرگ موش و سموم ارگانوفسفره و ارگانو كلره مصرفي در كشاورزي و فسفيد آلومينيوم كه به قرص برنج معروف است مي‌باشد.
به طور کلی راه‌های ورود سم به بدن عبارتند از: خوراکی، تنفسی، جذب پوستی، تزریقي.
اغلب مسمومیت‌های خانگی از طریق خوراکی و یا تنفسي است که به طور خلاصه به بررسي اين مسموميت‌ها و کمک‌هاي اوليه‌ی مورد نياز براي آن‌ها مي‌پردازيم.
علائم و نشانه‌های مسمومیت‌های گوارشی:
وجود سوختگی یا رنگ سم بلع شده در اطراف دهان و لب‌ها، بوی غیر طبیعی دهان يا تنفس مصدوم، تنفس غير طبيعي، نبض يا ضربان غير طبيعي قلب، تعريق، مردمک هاي تنگ يا گشاد شده، تشنج، درد شکم، کف کردن، دهان يا افزايش ترشح بزاق، بلع دردناک، تهوع، اسهال و استفراغ.
مسمومیت‌های گوارشی:
اولین اقدام رقیق کردن سم می‌باشد. برای این منظور باید در صورت هوشيار بودن بيمار به وي آب يا شير خوراند. اقدام ديگر ممانعت از جذب و سپس کمک به دفع سموم از بدن بيمار مي‌باشد. در مواردي که مطمئن هستيد مسموميت در اثر اسيد قوي، ماده‌ی قليايي و يا يک ماده نفتي نيست، مي‌توان اقدامات زير را انجام داد:
با خوراندن آب و شیر به مسموم سم را رقیق کنید. در صورت در اختیار داشتن زغال فعال از آن برای جذب سم استفاده کنید. مولکول‌هاي زغال در معده و روده به سم چسبيده و مانع جذب آن‌ها مي‌شوند. لذا مي‌توانيد به بيمار پودر زغال فعال که در آب مخلوط شده‌است بدهيد. هر چه سريع‌تر مصدوم را به بيمارستان يا مرکز پزشکي انتقال دهيد. از ايجاد استفراغ در بيمار خودداري نماييد.
از ایجاد استفراغ در بیمار خودداری نمایید. نیازي به دادن زغال فعال نمي‌باشد. اگر مصدوم کاملا هوشيار است و تشنج ندارد سريعاً مقدار زيادي آب يا شير براي نوشيدن به او بدهيد.
توجه دوباره: زمانی که مسمومیت به وسیله‌ی یک اسید قوی (جوهر نمک) يا يک ماده‌ی قليايي قوي (مانند مواد جرم بر) يا بنزين و نفت ايجاد شده باشد، نبايد شخص مسموم شده را وادار به استفراغ کرد.
نشانه‌هایی که شما را از وادار کردن مسموم به استفراغ باز می‌دارد عبارتند از:
هنگامی که شخص مسموم استفراغ می‌کند، وی را به پهلو یا شکم در حالی که سرش پایين تر از باسن قرار دارد نگه داريد.
در مواردی که وادار کردن مسموم به استفراغ ممنوع می‌باشد، از خوراندن مقادیر زیاد مایعات، به مسموم خودداری کنيد؛ زيرا افزايش حجم معده باعث افزايش خطر استفراغ در مسموم مي‌شود.
مسمومیت‌های تنفسی
در این حالت ماده سمی از راه دستگاه تنفسی و به هنگام نفس کشیدن وارد بدن می‌شود. از بین اين مسموميت‌ها مي‌توان به استنشاق گازهاي شيميايي گوناگون مانند کلر، آمونياک، مونواکسيدکربن و دي اکسيد كربن ناشي از بخاري، آب‌گرم‌كن، كرسي و يا اگزوز ماشين‌ها، اسپري حشره كش و يا سموم دفع آفات نباتي اشاره كرد.
بهترین اقدام برای مسمومیت‌های تنفسی
۱. خروج سریع فرد از محل منبع سم و مکان سربسته و انتقال به فضای باز و استفاده از هوای آزاد
۲. کنترل و برقرار کردن تنفس
۳. شل کردن لباس‌های شخص مصدوم
۴. تماس با اورژانس یا انتقال مصدوم به مراکز درمانی جهت تجویز اکسیژن و داروهای مورد نیاز
مسمومیت‌های پوستی
سموم جذب شونده از طریق پوست، معمولا موجب تحریک یا آسیب محل جذب می‌شوند. هر چند در بعضی موارد ممکن است سم، با آسيب کم يا بدون آسيب جذب پوست شود اما چنين مواردي نادر است. براي تعيين نوع سم مي‌توان از خود مسموم کمک گرفت و يا وسايل موجود در اطراف مسموم را جهت يافتن نوع سم بررسي کرد. در برخورد با چنين مواردي:
مصدوم را از منشاء سم دور کنید. محل تماس پوست را با آب فراوان شست و شو دهید. لباس‌های آلوده فرد مصدوم را درآورده و پس از شست و شوی پوست با آب فراوان، مصدوم را به مرکز درمانی منتقل نمایيد.
علائم و نشانه‌هاي عمومي مسموميت‌هاي تماسي
التهاب یا قرمزی پوست
سوختگی شیمیایي
شوک
بثورات جلدي
تجمع آب در پوست و ظهور تاول
خارش
تهوع و استفراغ
نحوه رفتار با فردی که ممکن است مسموم شده باشد به موارد زیر بستگی دارد:
علائم فرد
سن فرد
اینکه نوع و مقدار ماده‌ای که باعث مسمومیت شده را می‌دانید
برای روشن شدن موضوع از اطرافیان یا خود فرد بپرسید با چه ماده‌ای تماس داشته یا آن را خورده‌است؟
برچسب روی قوطی سم را بخوانید
وقتی که مطمئن شدید که بیمار مسموم شده‌است و علت مسمومیت آن نیز سموم استفاده شده جهت آفات می‌باشد:
– ابتدا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید
– راه‌های هوایی شامل دهان، بینی و حلق فرد مسموم را باز نگه‌داشته و تمیز کنید.
– ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ و ﺗﺠﻬﻴﺰات آﻟﻮده ﺑﻪ ﺳﻢ مانند ﻟﺒﺎسﻫﺎ، دﺳﺘﻜﺶ و ﻋﻴﻨﻚ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ﻓﺮد آﺳﻴﺐ دﻳﺪه دور ﺷﺪه و ﻓﺮد ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ در ﻣﻌﺮض ﻫﻮاي آزاد ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.
– ﺳﻄﻮح آﻟﻮده ﺷﺪه ﺑﺪن ﻓﺮد ﻣﺼﺪوم ﺑﺎ ﺳﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ آب و ﺻﺎﺑﻮن ﻓﺮاوان ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد. پوست را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زیر دوش یا با شلنگ بشویید. در صورتی که سم در چشم فرد پاشیده شده‌است، چشم را به آرامی با آب سرد یا ولرم به مدت ۲۰ دقیقه یا تا رسیدن کمک بشویید.
– ﺧﻮراﻧﺪن ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎده‌اي ﺑﻪ ﻓﺮد ﻣﺼﺪوم از ﻗﺒﻴﻞ شیر و آب میوه ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ با اﻃﻼع ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺗﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺳﻢ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﺮد را ﺑﻬﺒﻮد ﻧﺒﺨﺸﻴﺪه و ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﺪﻳﺪ آﺳﻴﺐ ﻣﺼﺪوم شود.
– اگر فرد استفراغ کرد، برای جلوگیری از خفگی، سرش را به پهلو بچرخانید.
– اگر فرد هیچ نشانه‌ای از حیات مانند حرکت، نفس کشیدن یا سرفه نشان نداد، احیای قلبی ریوی را شروع کنید. توصیه می‌شود آموزش‌های لازم را از طریق شرکت در دوره‌های آموزشی تکمیلی بگذرانید تا در مواقع لزوم بتوانید اقدامات امدادی لازم را انجام دهید.
– ﻓﺮد ﻣﺴﻤﻮم ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﻮق ﻓﻮرا ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ درﻣﺎﻧﮕﺎه ارﺟﺎع ﺷﺪه و ﻛﺎدر درﻣﺎﻧﻲ و ﭘﺰﺷﻚ درﻣﺎﻧﮕﺎه در ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻮع ﺳﻢ ﻣﺼﺮﻓﻲ، دوز آن و ﻧﻮع ﭘﺎدزﻫﺮ آن ﻗﺮار ﮔﻴﺮﺪ.
شرکت‌های ارائه دهنده خدمات سمپاشی موظفند یک کیف کمک‌های اولیه همراه خود داشته‌باشند که محتویات آن به شرح ذیل باشد:
– آنتی هیستامین
– قرص هیوسین
– استامینوفن
– آمپول بتا متازون
– سرنگ
– پد الکلی
– بتادین
– پنبه
– پد چشمی استریل
– گاز استریل
– قیچی
– باند کشی
– چسب زخم
– چسب نواری
اپراتورهای سمپاشی شرکت مادکو در خصوص انواع مسمومیت‌ها و انجام اقدامات لازم در زمان بروز مسمومیت، آموزش‌های لازم را گذرانده و تجهیزات کمک‌های اولیه را در پروژه‌های سمپاشی به همراه خواهند داشت. به شما مشتری عزیز هم توصیه می‌کنیم حتما یک جعبه کمک‌های اولیه حاوی محتویات بالا در منزل و محل کار خود جهت استفاده در مواقع لزوم داشته‌باشید.
