سیستم های کشف و اعلام حریق

سیستم های کشف و اعلام حریق

رشد روز افزون جمعیت و نیاز به مسکن همچنین گسترش اماکن اداری و تجاری و مراکز گردشگری مانند هتلها و… منجر به افزایش ساخت و سازها شده ، ولی متاسفانه به علت بی توجهی به اصول ایمنی و سهل انگاری مسئولین و از طرفی عدم دانش کافی در اصول ایمنی ساختمانها و کنترل ریسکهای آن همواره شاهد حوادث تلخ علی الخصوص حوادث حریق و آتش سوزی می باشیم .

کارشناسان شرکت مادکو با سابقه طولانی در حوزه ایمنی ، متخصص در ارزیابی کانونهای خطر و شناسایی ریسک ها بوده و می توانند با ارائه مشاوره در حوزه های مختلف از جمله حریق و انجام امور بصورت پیمانکاری و یا ناظر بر عملکرد پیمانکاران حافظ سرمایه های شما کارفرمایان محترم باشند .

تاریخچه سیستم های اعلام حریق

در گذشته ، زمانی که کسی متوجه آتش سوزی میشد، نگهبانان شیفت شب با استفاده از زنگ دستی به گروه ها یا ادارات آتش نشانی اعلام خطر می کردند؛ یا خدمتکاران کلیسا زنگ های کلیسا را به صدا در می آوردند؛ یا به وسیله سوت بخار کارخانه، به آتش نشانی خبر داده می شد. متأسفانه این سیستمها خیلی دقیق نبودند و اغلب اداره آتش نشانی را به محل اشتباه راهنمایی می کردند. اما با ظهور تلگراف که توسط ساموئل اف. بی. مورس اختراع شد، سیستم گزارش حریق به مأموران آتش نشانی دقیق تر و سریع تر شد.

در سال 1847، نیویورک اولین شهر ایالات متحده بود که ساخت سیستم اعلام حریق مورد نیاز را با ایجاد خط تلگراف، با نصب تیر در زمین برای ارتباط اعلام حریق از شهرداری به ایستگاههای آتش نشانی مختلف و با ساخت زنگهای ناقوسی مختلف با استفاده از اختراع مذکور آغاز نمود. این سیستم تقریبا برای جلوگیری از وقوع تمامی اعلام های حریق اشتباه بود، و همزمان اعلام مربوط به حریق را در تمامی بخشهای شهر با اطمینان و سرعت ارسال میکرد؛ که این می توانست وسیله ای برای صرفه جویی سالانه در شهر تا مبلغی تقریباً برابر با هزینه نصب، تعمیر و نگهداری آن باشد.

در مارس 1851، ویلیام چنینگ، دکتر جوان و موسی جی.. سیستمی راه اندازی نمودند که دارای 40 مایل (حدود 64 کیلومتر) سیم برای اتصال ایستگاه مرکزی به 40 جعبه سیگنال و 19 زنگ در کلیساها و مدارس و جایگاههای آتش لوکوموتیو بود. این سیستم چند عیب فنی داشت اما پس از آنکه این معایب برطرف شد سیستم قادر به انتقال ضربه الکتریکی از چرخه کد قطع کننده مدار و ثبت کد مورس نقطه یا خط تیره در ریجستر چاپ بود.

سيستم هاي اعلام حريق اتوماتيك و ملزومات آن

سیستم دستی اعلام حریق برای اولین بار توسط راجرز ساخته شد و اختراع او با نام سیستم اعلام حریق کمکی ثبت شد. در 1885 جورج میلیکن پیشرفت¬هایی در سیستم کمکی بوجود آورد که استفاده نامحدود از آن را در تمامی شهرهای ایالات متحده ممکن ¬ساخت.

سیستم های كشف و  اعلام حریق چيست (  Fire Alarm Systems )  ؟

سيستمي متشكل از دستگاههاي كاشف ،آژيرها و چراغ هاي هشدار دهنده و ماژول هاي مختلف است كه در صورت بروز حريق در كمترين زمان ممكن آن را كشف و ضمن آگاه سازي ساكنان و متصرفان مي تواند سيستم هاي تهويه ، اطفاء حريق اتوماتيك ، كنترل آسانسور > بازو بسته كردن دمپرهاي آتش و دود و … را فعال نمايد.

سيستم هاي اعلام حريق دستي چيست ؟

در اين سيستم تعدادي شستي و آژير در نقاط مختلق نصب شده و توسط يك زون مشترك يا مستقل ، به منبع تغذيه متصل مي گردد . در حالت عادي شستي ها باز بوده و جرياني از مدار عبور نمي كند . در صورت فعال شدن شستي ها بصورت دستي توسط فردي كه حريق را مشاهده مي كند جريان در مدار برقرار شده و در صورتيكه زون مشترك باشد كليه زنگها و آژيرها بصدا در مي آيند و در صورتيكه زون مستقل باشد فقط آژيرهاي همان زون كه شستي آن فعال شده بصدا در مي آيند .

سیستم اعلام حریق اتوماتیک یا خودکار چیست ؟

این سیستم علاوه بر شستی و آژیر ، دارای کاشف های اتوماتیک ( دود ، حرارت، شعله  ) و همچنین یک پنل کنترل مرکزی می باشد که علاوه بر اعلام حریق بصورت دستی ، امکان اعلام اتوماتیک آتش سوزی ( در اثر دریافت حرارت ، شعله و دود و… ناشی از آتش سوزی همچنین نشان دهنده طبق و بخش و حتی فضایی که آتش سوزی از آن محل شروع شده است وجود دارد، در واقع یک سیستم اتوماتیک مجهز به میکروپروسسور کلیه فضاهای مورد نظر را بطور دائم کنترل و حفاظت می نماید و نقش بسیار مهمی در گسترش آتش سوزی دارد .

اجزاء سیستمهای کشف و اعلام حریق شامل موارد ذیل می باشد :

• پنل مرکزی                                       
• تجهیزات تشخیص حریق شامل : دتکتورها و شستی ها         
• تجهیزات هشدار دهنده دیداری و شنیداری شامل : آژیرها ، فلاشرها و زنگ ها     
• کابلها                   
• جعبه تقسیم
• مبدل ها
• رله ها و بردهای اینتر فیس
• جداکننده اتصال کوتاه
• باطری و …

فيلم تست باطري در سيستم هاي اعلام حريق اتوماتيك

سیستم های کشف و اعلام حریق اتوماتيك به دو دسته متعارف و آدرس پذیر تقسیم بندی می شوند :

• متعارف ( CONVENTIONAL )
• آدرس پذیر ( ADDRESSABLE )

سیستم های اعلام حریق متعارف (  CONVENTIONAL ) :

نوعی سیستم اعلام حریق خودکار می باشد که سیگنال های الکتریکی آن از نوع آنالوگ (غیردیجیتال) می باشد که این سیستم ها به دو روش طراحی می شوند :

• سیستم با قابلیت عملکرد زنگ آژیر یا زنگ مختص زون (زونال)
• سیستم اعلام حریق با قابلیت عملکردی همزمان کلیه آژیرها

این سیستم بر حسب نیاز به چند زون تقسیم شده و هر زون دو جفت سیم دتکتورها و شستی ها و آژیرها را پوشش می دهد و دارای مدار اعلام حریق مستقل می باشد .به محض شروع حریق در بنا آژیر تمام مناطق بصدا در خواهد آمد .

 سیستم اعلام حریق آدرس پذیر ( ADDRESSABLE ) :

در اين سيستم تمامي المانهاي بكار گرفته شده شامل دتكتورها ،آژيرها ، شستي ها و ماژول هاي ورودي و خروجي داراي يك كد يا آدرس منحصر به فرد بوده و پنل مركزي هر محلي را با همان كديا ادرس شناسايي نموده و شرايط آنرا بهمراه اطلاعات توصيفي در صفحه نمايشگر خود به نمايش مي گذارد تا افراد تيم آتش نشاني يا مسئولين ايمني و افراد مسئول ديگر با طالاعات دقيق به محل هداست شده و سرعت عمل بالاتر برود .همچنين اين سيستم ها به دليل داشتن امكانات زياد سطوح مختلف ايمني حريق را پوشش داده و مهيا مي كنند.

متخصصان مادكو آمادگي دارند تا ضمن راهنمايي شما در خصوص امكانات و قابليت هاي اين سيستم ها، در كليه امور مربوط به انتخاب برند متناسب با كاربري ملك شما و همچنين مشاوره و اجراي استاندارد سيستم اعلام حريق در كنار شما باشند .

 استانداردهای بین المللی مرتبط با سیستم های اعلام حریق کدامند ؟

• NFPA 72
• BS – EN 54

نکته حائز اهمیت این است که شرکتهای طراح و مجری می بایست فقط بر اساس این دو استاندارد سیستم های اعلام حریق را طراحی و اجرا نمایند ضمن اینکه اجرای بخشی از کار با یک استاندارد و بخش دیگر طبق استاندارد دوم مورد قبول سازمان آتش نشانی نمی باشد .

زون اعلام حریق (  FIRE ZOON  ) : منطقه ای شامل یک یا چند فضا که ادوات و المانهای اعلام حریق آن منطقه به صورت جداگانه در پنل مرکزی مشخص شده است .

هر زون حریق باید دارای چه مشخصاتی باشد ؟

• مساحت هر زون اعلام حریق نباید از 1600 متر مربع تجاوز نماید .
• حداکثر مسافت طی شده در هر زون برای رسیدن به محل حریق نباید از 60 متر تجاوز نماید .
• هر طبقه باید حداقل بعنوان یک زون در نظر گرفته شود .
• در سیستم های متعارف ( CONVENTIONAL ) اگر چند منطقه حریق در یک زون اعلام حریق در نظر گرفته شده باشد مجموع مساحت کل هر زون نباید از 400 متر مربع بیشتر شود .
• پلکانها ، شفت های آسانسور یا دیگر شفت های عمودی باید بصورت زون های جداگانه شناهته شوند .
• در مکانهایی که سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نصب شده است ، بروز دو خطا در سیستم نباید موجب این شود که منطقه حفاظت شده ای با مساحت بیش از 10000 متر مربع از مدار خارج شود .

تعاریف :

باطری خشک  :  نوعی باطری که در آن از مواد شیمایی مایع استفاده نشده است .

آژیر : وسیله هشدار دهنده که در صورت بروز حریق توسط سیستم اعلام حریق فعال شده و با تولید صدایی با قدرت کافی ساکنین و متصرفان را آگاه می کند

پنل مرکزی :  دستگاه مرکزی که کلیه المانهای سیتم به آن متصل بوده و وظیفه کنترل عملکرد و فرمان دهی و اعلام حریق را بعهده دارد .

شستی اعلام حریق : شستی اعلام با قابلیت عملکرد در زمان کوتاه ، در راهروها و درب های خروجی ، قسمت های ورودی و محل های اجتماعات نصب می گردد که با فشردن شیشه مخصوص ، پیامی به مرکز کنترل اعلام حریق ارسال و از آن پس عملیات برنامه ریزی شده در سیستم اعلام حریق فعال می گردد .

کابل شیلد دار : نوعی کابل با محافظ مخصوص فلزی است که از القای الکترومغناطیسی به کابل جلوگیری میکند

کابل نسوز (  FIRE RESISTANT CABLE )  :  کابلی که دارای پوشش مناسب بوده و می تواند به مدت حداقل دو ساعت در مجاورت حریق با دمای معین ، بدون آسیب دیدگی و کاهش کارآیی ، در برابر حریق مقاومت نماید.

دتکتور ( کاشف ) پرتوی (  BEAM DETECTOR) :  در محل های بزرگ و گسترده و سوله از این نوع دتکتورها جهت پوشش حداکثری استفاده می شود .کاشف یا دتکتور پرتوی از یک فرستنده و یک گیرنده (آینه ) تشکیل شده است که فرستنده پرتوها را ارسال نموده و گیرنده آن را دریافت می نماید . حداکثر برد طولی این دتکتورها 100 متر در عرض 7.5 متر از طرفین محور پرتو می باشد .

دتکتور ( کاشف ) ترکیبی  (  COMBINATION  DETECTOR) : این دتکتورها به دو محصول حریق یعنی دود و حرارت حساس بوده و واکنش نشان می دهند و با استفاده از الگوریتم و مدل کشف حریقی که از قبل در آن طراحی شده است ضمن کاهش خطا و اعلام حریق کاذب و اشتباه راندمان را نیز افزایش می دهد.

دتکتور ( کاشف ) حرارتی افزایشی  (  RATE OF RISE DETECTOR) :  این دتکتور ها به افزایش میزان مشخص دما در یک زمان مشخص در محیط واکنش نشان مي دهند .

دتکتور ( کاشف ) حرارتی ثابت  : این کاشف ها می توانند در درجه حرارت مشخصی مثلا 57 درجه تنظیم شده و عمل نمایند .

دتکتور ( کاشف ) دودی خطی   : در این دتکتور ها کشف حریق در یک خط طولی صورت می پذیرد . بیم دتکتورها ، کابلهای حرارتی و نوعی فیبر نوری که بر اساس لیزر عمل می نماید از این نوع کاشف ها می باشند .

دتکتور ( کاشف ) دودی نقطه ای   : این نوع دتکتورها در مقابل دود حاصل از آتش سوزی ها یا کند سوزی های اولیه حساس بوده و واکنش نشان می دهند و به دو نوع یونیزه و نوری (اپتیکال ) تقسیم می شوند .نوع یونیزه به ذرات بسیار ریز دود با قطر کمتراز یک میکرون حساس می باشند .دتکتورهای دودی نوری نیز به دو روش مستقیم و غیر مستقیم ( با استاده از پدیده تفرق نور ) تولید می شود . که امروزه به دلیل حساسیت و دقت بیشتر و خطا و اعلام کاذب کمتر ،  نوع دوم بیشتر کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می گیرد .

دتکتور ( کاشف ) شعله ای (  FLAME DETECTOR) : در حریق ها به جهت تولید گازهای داغ انرژی تشعشی به شکل های ذیل تولید می شوند :

• تشعشعات مادون قرمز
• نورمرعی
• تشعشعات ماوراء بنفش

کاشف های شعله ای طوری طراحی شده اند که در مقابل این تشعشعات ( ماوراء بنفش و مادون قرمز ) واکنش نشان می دهند

دتکتور ( کاشف ) گازي  : اين كاشف از طريق حسگرهاي الكترو شيمايي و يا در انواع قديمي فلز گداخته ، ميزان انتشار گاز مورد نظر را تشخيص داده و در صورت تجاوز از حد آستانه مجاز (  Threshold) به پنل مركزي اعلام خطر مي نمايد

 دتکتور ( کاشف ) موضعي  : اين دتكتورها بدون نياز به سيم كشي در مكانهاي كوچك مانند كانكس هاي خواب يا دفاتر در پرو«ه هاي موقت نصب و عمل كشف و اعلام حريق را انجام مي دهند . منبع تغذيه اين كاشف ها باطري كتابي مي باشد .

دتکتور ( کاشف ) نقطه اي  : اين نوع دتكتورها در مكان مشخصي قرار گرفته و عمدتا كارشان تشخيص گاز مي باشد مانند كاشف هاي گاز مونو اكسيد كربن يا متان و … كه در آشپزخانه ا قرار مي گيرند .

ميانجي ( اينترفيس ) : در هر دونوع سيستم هاي اعلام حريق يعني آدرس پذير و متعارف جهت ايجاد ارتباط و هدايت سيستم هاي جنبي ماننده پمپ هاي آتش نشاني ، دمنده هاي فشار مثبت ، آسانسور ، اگزاست فن و ساير تجهيزاتي لازم است از سيستم اعلام حريق فرمان بگيرند مي توان از تجهيزات جانبي بنام ميانجي ( اينترفيس ) يا همان ماژول واسطه استفاده نمود .

اين واسطه ها مي توانند رون زون در سيستم متعارف و يا روي لوپ در سيستم آدرس پذير نصب شده و عمل قطع و وصل تجهيزات جانبي را انجام دهند .

چراغ نشانگر حریق ( LED) : چراغی جهت آگاهی دادن حریق به افراد حاضر در محیط حفاظت شده می باشد و رنگ و شدت نور آن باید طبق استاندارد باشد .

درب دود بند (  SMOKE RESISTANT DOOR ) : ترکیبی از درب و قاب و لولا و دیگر متعلقات می باشد که از عبور دود جلوگیری می نماید .

درب مقاوم در برابر حریق  ( FIRE DOOR ) : دربی که استاندارد های لازم را پشت سر گذاشته و دارای مقاومت و محافظت از حریق در مدت زمان مشخص می باشد .

دریچه های دمنده : دریچه های سقفی یا دیواری که جهت دمیدن هوای تازه از طریق دستگاههای هواساز ، کولر ، فن فشار مثبت و یا هوای تازه به داخل فضا در نظر گرفته می شود .

ويد (  VOID) :  فضاي خالي و غير قابل اشغال توسط انسان و حيوانات و مواد در ساختمان كه جهت تامين نور و تهويه و .. ايجاد مي گردد.

تصرف های نه گانه :

شامل تصرف های مسکونی ، آموزشی – تربیتی ، درمانی – مراقبتی ، تجمعی و اداری و حرفه ای ، کسبی و تجاری ، صنعتی ف انباری و تصرف های مخاطره آمیز می باشد .

تصرف های کم خطر : تصرفاتی که مقدار و میزان اشتعال محتویات آن کم بوده و میزان نرخ حرارت آزاد شده از حریق های آن پایین است .

تصرف میان خطر ( گروه 1 ) : تصرفاتی که میزان احتراق در آنها کم ،  مقدار مواد سوختنی متوسط و ارتفاع توده های مواد سوختنی از 2.4 متر بیشتر نباشد .در این تصرفات حریق هایی با نرخ آزادسازی حرارتی متوسط مورد انتظار می باشد .

تصرف میان خطر ( گروه 2 ) : تصرفاتی که مقدار و قابلیت احتراق محتویات متوسط تا زیاد می باشد و ارتفاع توده های محتویات با نرخ احتراق متوسط بیش از 3.66 متر و ارتفاع توده های محتویات با نرخ اشتعال بالا ، بیش از 3.4 متر است

 تصرفات پر خطر ( گروه 1 )  : تصرفاتی که قابلیت احتراق محتویات آن بسیار بالا بوده و گردوغبار ، پرز و ضایعات موجود منجر به ایجاد حریق هایی با قابلیت گسترش سریع و امکان سرایت بالا با نرخ بالای آزاد سازی حرارت می باشد .در این تصرفات مایعات قابل اشتعال وجود نداشته یا اندک است .

تصرفات پر خطر ( گروه 2 )  : تصرفاتی با مقادیر متوسط یا بالای مایعات قابل احتراق و اشتعال می باشد که حفاظت از این تصرفات بسیار مهم می باشد

شرايط لازم براي تاييد تجهيزات اعلام حريق و متعلقات آنها چيست ؟

• كليه تجهيزات مورد استفاده در سيستم اعلام حريق مي بايست داراي برند معتبر و يك نمايندگي رسمي در كشور باشند.
• فروشنده يا نماينده رسمي مي بايست گواهي گارانتي 1 ساله و گواهي خدمات پس از فروش 5 ساله براي تجهيزات خود ارائه نمايد.
• موارد ذيل بايد روي كليه تجهيزات نصب شده و مشخص باشد :
• مدل قطعه
• كد قطعه
• نام توليد كننده
• علامت آزمايشگاه تاييد كننده محصول
• تمامي قطعات اصلي سيستم اعلام حريق شامل دتكتور، شستي ،پنل ،آژير و اينترفيس مي بايست توسط آزمايشگاه مرجع طبق استانداردهاي ذكر شده در بالا مورد تست و آزمون قرار گرفته باشد و گواهي رسمي و معتبر دريافت نموده باشد .
• قطعات استفاده شده در يك پروژه مي بايست با هم سازگار ( Compatible) باشند . جهت بررسي صحت اين موضوع موارد ذيل بررسي گردد :

تمامي قطعات ساخت يك كارخانه باشند يا مدارك مثبه فني دال بر تطبيق مشخصات فني ارائه گردد و يا گواهي سازگاري قطعات و تجهيزات توسط آزمايشگاه مرجع مورد تاييد صادر گردد .

• كابلهاي مورد استفاده در كابل كشي سيستم اعلام حريق مي بايست داراي استاندارد ايران يا استانداردهاي بين المللي باشد .
• چراغ هاي اضطراري و نمايش دهنده ها مي بايست از نوع مرغوب موجود در بازار باشند.
• طراحي و اجراي سيستم هاي كشف و اعلام حريق مي بايست بر اساس استانداردهاي بين المللي72 NFPA و  BS – EN 54 كه مورد تاييد سازمان آتش نشاني تهران است باشد.

ضوابط سازمان آتش نشاني جهت سيستم هاي كشف و اعلام حريق ساختمان ها  و اماكن  ؟

• كليه تصرفهاي مسكوني با ارتفاع 5 طبقه و بيشتر از زمين بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق دستي و خودكار مجهز گردند.
• مراكز درماني شامل بيمارستانها ،مراكز جراحي و در مراكز مراقبتي شامل آسايشگاهها ، شيرخوارگاهها ،مهدهاي كودك ،خانه هاي سالمندان كليه تصرفا و راهروها بايد به سيستم كشف و اعلام حريق خودكار يا اتوماتيك مجهز گردند.
• تصرف هاي آموزشي و فرهنگي با هر تعداد طبقه بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق دستي و خودكار مجهز گردند. بخش هاي داراي مواد قابل اشتعال و احتراق در اين مراكز بايد به سيستم كشف و اعلام حريق خودكار يا اتوماتيك مجهز گردند.
• آزمايشگاهها و سايت هاي كامپوتري با هر تعداد طبقه بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق دستي و خودكار مجهز گردند.
• سينماها ،سالن هاي تاتر و تمامي تصرف هاي تجمعي با هر تعداد طبقه بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق دستي و خودكار مجهز گردند.
• كليه هتل ها ، متلها ، مسافرخانه ها و خوابگاهها با هر تعداد طبقه بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق خودكار آدرس پذير مجهز گردند.
• بناهاي اداري با هر تعداد طبقه و مساحت و يا زير تارز تخليه خروج بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق خودكار مجهز گردند.
• بناهاي كسبي ،تجاري و سنعتي با هر تعداد طبقه و مساحت زيربنا بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق خودكار مجهز گردند.
• كليه انبارها در صورتيكه داراي مواد قابل اشتعال و احتراق باشند بايد به سيستم هاي كشف و اعلام حريق خودكار مجهز گردند. قابل اشتعال بودن يا نبودن مواد انبارش شده توسط سازمان آتش نشاني تعيين مي گردد.
• در تمامي اماكني كه نصب سيستم كشف و اعلام حريق خودكار الزامي است نصب سيستم كشف و اعلام حريق دستي نيز ضروري است.
• طراحي ،اجرا،نصب و هرگونه تغيير ،تبديل و توسعه در سيستم هاي اعلام حريق مي بايست طبق استانداردها و توسط تيم متخصص وكارآزموده انجام گردد .
• حداقل سطح مقطع كابلهاي اعلام حريق مورد استفاده نبايد كمتر از 1 ميلي متر باشد .
• فاصله كابل اعلام حريق با ساير كابلها بايد حداقل 30 سانتي متر باشد .
• استفاده از اتصالات و سربندي هاي غير استاندارد مثل استفاده از نوار چسب در سيستم اعلام حريق و قطعات آن غير مجاز مي باشد.
• در اتصال سيم به ترمينالها در سيستم اعلام حريق بايد از سر سيم و سركابل با استحكام كافي استفاده شود.
• پنل مركزي مي بايست به سيستم ارتينگ و چاه ارت با مقاومت استاندارد متصل گردد .
• تمام كابلهاي اعلام حريق در فضاهاي بيروني و پاركينگ ها بايد از داخل لوله هاي فلزي عبور كنند.
• در اماكن صنعتي و حرفه اي كليه كابلهاي سيستم كشف و اعلام حريق بايد از نوع مقاوم در حريق باشد در حاليكه در بقيه موارد فقط كابلهاي آژير ميبايست از اين نوع باشد.
• در تمامي اجزاء سيم كشي سيستم اعلام حريق رنگ سيم ها بايد يكنواخت و مشابه يكديگر و قابل تشخيص و متفاوت از سيم هاي ديگر باشد. و استفاده از كابلهاي متفاوت با رنگ بندي مختلف غير مجاز مي باشد.
• در صورت كابل كشي هوايي در فضاي بيرون قبل از اتصال كابل به اولين المان سيستم بايد از هر دو طرف به سيستم ضد صاعقه (  Arrester ) مجهز شود .
• در صورت طولاني بودن مسير كابل كشي در فضاي باز بايد هر 600 متر يك دستگاه صاعقه گير نصب گردد.
• تمام مدارهاي تغذيه شامل باطري و برق شهر بايد به فيوزي با آمپر مناسب مجهز گردند. فيوزهايي با آمپر بيش از 2 و يا ولتاژ بيش از 40 بايد از نوع پوشش دارو داراي درپوش باشند.
• سيستم برق ورودي پنل مركزي بايد داراي تجهيزات حفاظتي ضد صاعقه باشد.
• كابل هاي سيستم اعلام حريق آدرس پذير بايد مطابق دستورالعمل سازنده و ترجيحا از نوع شيلد دار باشد. همچنين اتصال شيلد تمامي كابلها به سيستم ارتينگ ساختمان الزامي مي باشد.

مشخصات فني و ضوابط اجزاء سيستم هاي كشف و اعلام حريق بر اساس   استاندارد  BS-EN 54  :

در اين قسمت مختصري در خصوص مشخصات فني اجزاء سيستم هاي كشف و اعلام حريق بر اساس  استاندارد  BS-EN 54 توضيح داده خواهد شد و كارشناسان مادكو در تلاشند تا در آينده نزديك فايل ترجمه شده اين استاندارد و همچنين استاندارد مرتبط يعني NFPA 72 را جهت استفاده مخاطبين گرامي در همين سايت قرار دهند :

1- هشداردهنده اعلام حريق :

• حداقل صداي توليد شده از يك آژير الكترونيكي در مكانهاي معمولي بايد 65 دسي بل و در اتاقهاي خواب 75 دسي بل باشد .تن صداي آژير اعلام حريق بايد متمايز از ديگر علائم هشداري باشد .
• حداكثر صداي توليد شده توسط آژير بايد 120 دسي بل باشد .
• فركانس صداي توليد شده توسط آژير بايد بين 500 تا 1000 هرتز باشد .
• صداي توليد شده توسط آژير بايد حداقل 5 دسي بل از متوسط صداي محيط و يا 15 دسي بل از بالاترين صداي محيط بيشتر باشد . همچنين به ازاء دوبرابر شدن فاصله آزاد و بدون مانع از منبع توليد صوت 6 دسي بل افت وجود خواهد داشت
• كاهش قدرت صداي آژير اعلام حريق هنگام عبور از درب هاي ضد حريق حداكثر 30 دسي بل و براي درب هاي معمولي حداكثر 20 دسي بل در نظر گرفته شود.
• حداكثر ارتفاع مجاز جهت نصب آژير 2 متر از كف زمين مي باشد .

2- چراغ نشانگر حريق ( LED) :

• چراغ نشانگر اعلام حريق بايد در مجاورت و بالاي در ورودي مكان نصب گردد .
• حداكثر فاصله مجاز جهت رويت چراغ نشانگر از نقطه شروع زون بايد 60 متر باشد .

3- شستي اعلام حريق :

• شستي اعلام حريق بايد در نقطه اي كاملا روشن و قابل دسترس و در مسير راههاي خروجي به خصوص در راه پله ها ، پاگردها و درب هاي خروجي نصب شود.
• در فاصله حداكثر 1.5 متري قبل يا بعد از هر خروجي بايد يك شستي اعلام حريق نصب گردد .
• در هر طبقه نصب حداقل يك شستي اعلام حريق ضروري است .
• براي مكان هاي كم خطر و ميان خطر حداكثرفاصله رسيدن به شستي از هر نقطه از ساختمان 45 متر و براي مكان هاي پر خطر 30 متر مي باشد .
• در صورتيكه مسير پيمايش قابل اندازه گيري نباشد ، فاصله رسيدن به شستي از هر نقطه از ساختمان در مسير مستقيم حداكثر 30 متر مي باشد.
• حداكث زمان شروع پخش آلارم از لحظه فشردن شستي نبايد بيش از 3 ثانيه باشد .
• در صورت نصب شستي بصورت توكار ، حداقل 15 سانتيمتر از آن بايد بيرون بوده و قابل رويت باشد.

4- كاشف ( دتكتور ) :

• نصب دتكتورها حتي المقدور بايد در سطوح قابل رويت و بصورت روكار باشد . در صورت نصب دتكتور در سقف كاذب مي بايست يك چراغ نشانگر در زير سقف كاذب نصب شود .
• حداكثر فاصله كابل كشي از پنل مركزي تا آخرين دتكتور بر اساس مشخصات سازنده تعيين مي گردد.
• تمامي قسمت هاي بنا اعم از فضاهاي اصلي يا فرعي شامل ( كانالهاي تاسيساتي ، فضاهاي پنهان و فضاهاي داخلي سقف كاذب ) كه داراي مواد قابل اشتعال باشد بايد مجهز به دتكتور گردد.
• حداقل فاصله افقي مجاز دتكتورها از دريچه هاي دمنده سقفي ( كولرها ، هواسازها و …) 100 سانتي متر مي باشد .

• فاصله كاشف يا دتكتور از دمنده هاي ديواري بايد بگونه اي باشد كه سرعت حركت هوا در محل نصب دتكتور از 1 متر بر ثانيه بيشتر نشود .
• فاصله دتكتور تا ديوار كاذب ( پارتيشن ) كه كمتر از 30 سانتي متر با سقف فاصله داشته باشد ، نبايد كمتر از 50 سانتي متر باشد .در صورتيكه فاصله بالاي ديوار كاذب تا سقف كمتر از 20 سانتي متر باشد ، هر فضا بايد يك قسمت جداگانه محسوب شده و به دتكتور مجهز گردد .

• در يك برآمدگي سقف با اندازه متغيير، ملاك عمل در طراحي كمترين بر آمدگي مي باشد
• در فرورفتگي ها با عمق بيشتر از 80 سانتي متر نصب دتكتور الزامي مي باشد .
• در سقف هاي كاذب با عمق بيش از 80 سانتي متر نصب دتكتور الزامي است . منتهي با توجه به آلودگي محيط و دشواري دسترسي و سختي نگهداري و تعميرات انتخاب مناسب دتكتور بسيار مهم مي باشد .

• در صورتيكه سقف كاذب ارتفاع كمتر از 80 سانتي متر دارد ولي به دليل وجود مواد قابل اشتعال مانند سيم و كابل زياد و تشخيص كارشناسان مي بايست دتكتور نصب گردد .
• در ويدهاي با ارتفاع كمتر از 1.5 متر كه فاقد تهويه مي باشد ، دتكتور بايد در فاصله 10 درصدي ارتفاع ويد يا 125 ميليمتري زير سقف ( هركدام كه بزرگتر باشد ) نصب گردد. ويدهاي با ارتفاع بيش از 1.5 متر بايد بعنوان يك اتاق در نظر گرفته شود و تمامي ضوابط اجرا گردد .

• فاصله دتكتور از سيستم روشنايي بايد حداقل به اندازه دو برابر ارتفاع روشنايي باشد .

• فاصله شعاعي مجاز دتكتورها از دربهاي ورودي و خروجي و آسانسورها 150 سانتي متر مي باشد .

• اگر در سقف تير يا برآمدگي بيش از 10 درصد ارتفاع سقف ( نسبت به كف تمام شده ) وجود داشته باشد ، هر قسمت از سقف مي بايست يك قسمت مجزا محسوب شده و دتكتور نصب گردد طوري كه فاصله دتكتور تا برآمدگي حداقل 50 سانتي متر باشد .

• رستورانها ، ادارات دولتي ، بيمارستانها ، ساختمانهاي كم ارتفاع گسترده و فضاهاي سرپوشيده عمومي بايد طبق استاندارد BS – EN 58-39-PART 1 به سيستم اعلام حريق مرحله اي (  POSITIVE ALARM SEQUENCE ) مجهز گردند
• حداقل فاصله دستگاهها ، قفسه ها و كالاهاي انبار شده و … از دتكتورهاي نصب شده 500 ميليمتر مي باشد .

• براي سقف هاي شيب دار با عمق كمتر از 600 ميليمتر جانمايي دتكتورهاي دودي مانند سقف مسطح در نظر گرفته مي شود . اما براي دتكتور حرارتي 150 ميليمتر مي باشد . اما اگر سقف شيبدار بيش از 600 ميليمتر عمف داشته باشد ، دتكتورهاي دودي بايد در محدوده 600 ميليمتري فوقاي سقف نصب گردند .

فاصله دتكتورها و جانمايي آنها در سقف هاي دار تير يا تيرچه به شكل جدول ذيل مي باشد :

شكل مربوط به اين جدول بصورت ذيل است :

فاصله دتكتورها و جانمايي آنها در سقف هاي داراي تير يا تيرچه نزديك به هم :

شكل مربوط به اين جدول بصورت ذيل است :

جدول فاصله دتكتورها و جانمايي آنها در سقف هاي دار تير يا تيرچه نزديك به هم :

شكل مروبط به جدول بالا :

5- دتكتور هاي دودي نقطه اي :

حداكثر شعاع دتكتورهاي دودي 7.5 متر مي باشد ، اما از آنجايي كه پوشش سطوح با دايره هاي داراي همپوشاني مشكل ايجاد مي كند ، جهت حصول اطمينان از  پوشش حداكثري مي توان از مربع هايي محاط شده به ضلع 10.6 در داخل دايره استفاده نمود .بدين تريتب حداكثر فاصله هردو كاشف 10.6 متر و حداكثر مساخت تخت پوشش هر كاشف 112 متر مربع مي باشد .

نصب دتكتورها در يك فضا بايد طوري انجام شود كه هيچ نقطه اي بدون پوشش نباشد .

در راهروهاي با عرض كمتر از 2 متر نياز به همپوشاني دايره ها نبوده و فاصله 2 دتكتور مي تواند تا 15 متر افزايش يابد .

دتكتورهاي دودي كه به صورت نقطه اي عمل مي كنند بايد از سقف حداقل 2.5 سانتي متر و حداكثر 60 سانتي متر فاصله داشته باشند .

6- دتكتور هاي حرارتي  نقطه اي :

حداكثر شعاع دتكتورهاي حرارتي  5.3 متر مي باشد ، اما از آنجايي كه پوشش سطوح با دايره هاي داراي همپوشاني مشكل ايجاد مي كند ، جهت حصول اطمينان از  پوشش حداكثري مي توان از مربع هايي محاط شده به ضلع 7.5 در داخل دايره استفاده نمود .بدين تريتب حداكثر فاصله هردو كاشف 7.5 متر و حداكثر مساخت تخت پوشش هر كاشف 56.3 متر مربع مي باشد

در راهروهاي با عرض كمتر از 2 متر نياز به همپوشاني دايره ها نبوده و فاصله 2 دتكتور مي تواند تا 10.6 متر افزايش يابد .

دتكتورهاي حرارتي كه به صورت نقطه اي عمل مي كنند بايد از سقف حداقل 2.5 سانتي متر و حداكثر 15 سانتي متر فاصله داشته باشند .

جدول جمع بندي ضوابط طراحي سيستم اعلام حريق بر اساس استاندارد BS – EN 54

در انتها جدول جمع بندي ضوابط طراحي سيستم اعلام حريق بر اساس استاندارد  NFPA 72 جهت اطلاع كاربران گرامي قرار داده مي شود :

گردآوري : محسن اسديان