ساس ها
ساس ها چند گونه دارند و شايع ترين آنها كدامند :
هفتاد و چهار گونه ساس از انسان خونخواري می کنند . از این 74 گونه ، شایع ترین گونه ها ساس بستر یا رختخواب می باشد که به ساس تختخواب معروف است . گونه هایی از ساس وجود دارد که خفاش ، پرستو و کبوتر میزبان آن گونه ها می باشند. اما این گونه ها نیز با دستیابی به فرصت مناسب می توانند بر روي بدن انسان خونخواري کنند.
ساسها به طور دسته جمعی زندگی میکنند و به تعداد زیاد در یک محل یافت میشوند ساس هاي نر و ماده هردو خونخوارند و بر روی انسان تغذیه میکنند و در صورت عدم دسترسی به انسان از خون حيوانات مختلف مانند خرگوش ، موش، خفاش ، مرغ و خروس و پرندگان دیگر به عنوان غذا استفاده میکنند ساسها میتوانند گرسنگی را برای مدت طولانی تحمل کنند از این جهت می توانند در ساختمانهای خالی از سکنه به حیات خود ادامه دهند ساسها معمولا هنگام شب و قبل از طلوع آفتاب خونخواری کنند و اگر خیلی گرسنه باشند روزها نیز مبادرت به خونخواری می نمایند مدت خونخواری 5-4 دقیقه است.
ساسهاي بستر، موجب انتقال مکانیکی ویروس هپاتیتB، ایجاد کم خونی به علت خونخواري زیاد و بیشتر در کودکان ، بروز حساسیت در افراد ، ممکن است تاولهاي خون دار بزرگ یا قرمزي و ادم در پوست مشاهده شود. کم خوابی یا بیخوابی و خارش شدید و عفونت هاي ثانویه از دیگر عوارض آنهاست. ساس بالغ قهوه اي رنگ ، داراي بدنی تخت و بیضی شکل است که طول بدنش قبل از خونخواري به 4تا 5 میلیمتر می رسد . بعد از خونخواري ، بدن ساس به رنگ قهوه اي متمایل به قرمز در می آید
چرخه زندگی ساس دارای دگردیسی ناقص بوده و شامل تخم ، 5 مرحله نمفی و مرحله بالغ می باشد
ساس ها در طی هر 5 مرحله نمفی و قبل از هر بار تخم ریزي نیاز به خونخواري پیدا می کنند . گرماي بدن انسان و دي اکسید کربن عمل بازدم انسان، ساس ها را به خود جلب می کند.ساس تختخواب میربان هاي دیگر مانند خفاش ، مرغ و حیوانات اهلی را نیز مورد تهاجم قرار می دهد . به طور معمول عمل خونخواري قبل از طلوع آفتاب انجام می پذیرد و بعد از خونخواري ساس ها به پناهگاههاي خود باز می گردند . ساس ها در مرحله نمفی پس از یک وعده خونخواري می توانند تا دو ماه و ساس هاي بالغ تا بیش از یک سال بدون خونخواري به حیات خود ادامه دهند .
ساس ها در چه مكاني زندگي مي كنند :
ساس تختخواب در محل سکونت انسان مانند منازل،هتل ها، خوابگاهها، زندان ها،سرباز خانه ها، بیمارستان ها ، سراي سالمندان یافت میشود. آنها در شکاف دیوار ، کف خانه ها،اثاثیه ، لابلاي کارتن ها،پشت کاغذ دیواري ، کمد ها و درهاي چوبی و قفسه کتابخانه ها مبلمان ، تشکها ، و پشتی ها چهارچوب پنجره ها ، پشت قاب عکس ، درز و شکاف داخل دیوار ، پشت صفحات چوبی یا زیر فرش و موکت و حتی چینهاي پرده بهترین پناهگاه براي ساس می باشد .
در شب و نور کم فعال هستند و از میزبان خفته تغذیه میکنند. اگر انسان در دسترس آنها نباشد از سایر حیوانات خونخواري میکنند .
منازل آلوده به ساس بوي نامطبوعی دارد که ناشی از غدد ترشحی آن است .
ساس ماده در طول زندگی خود تقریباً 200 تخم بر جاي می گذارد (حدود 1تا 12تخم در روز).ساس بالغ 10 ماه زنده می ماند.
محل زندگی انسان ، آشیانه پرندگان و لانه خفاش مناسبترین مکان براي زندگی ساس است ، زیرا هم محل مناسبی براي پنهان شدن ساس است و هم موجوداتی در آن ساکن هستند که ساس می تواند بر روي بدن آنها به خونخواري بپردازد.
ساس ماده حداکثر 500 تخم در طول عمر خود میگذارد بازشدن تخمها در شرایط مطلوب در طول یک هفته صورت میگیرد ولی اگر دما پایین تر از 14 درجه سانتیگراد باشد تخمها شکفته نمی شوند ساسها دگردیسی ناقص دارند بعد از شکفته شدن تخم نوزادی که از تخم خارج میشود کاملا شبیه به بالغین است فقط اندازه کوچک و به رنگ زرد است که نمف نامیده می شود ساسها 5 مرحله نمفی دارند و در هر مرحله بایستی یک یا چندبار خونخواری کند و پس از رشد جلد اندازی نماید و به مرحله دیگر وارد شود.
ساسها از خود ماده ای با بوی خاص ترشح میکنند که در خانه های آلوده بوضوح احساس می شود وجود لکه های قهوه ای یا سیاه روی ملحفه ، لباس ، دیوار و کاغذ دیواری نشان دهنده وجود ساس در محل می باشد . با بازدید شکافها ، درزها که محل اختفای ساسها است دیدن ساسهای بالغ زنده ، نمف و یا پوسته جلد آنها ، وجود ساس در محل اثبات می شود
ساسها قدرت انتشار محدودی دارد و انتشار آنها از طریق حرکت صورت میگیرند چون حرکت آنها آهسته است مگر هنگامی که تحریک شوند. ساسها بطور معمول با وسایل منزل ، فرش ، وسایل خواب ، لوازم چوبی دست دوم ، چمدان ، کتاب و 000 از محلي به محل دیگر وارد شده و به راحتی منتشر می شوند
بيدها
بيدها داري چند گونه مي باشند :
بیدها به طور کلی دستهای از حشرات هستند که گونههای بسیار زیاد و متنوعی دارند. گونههای متعددی از بیدها وجود دارند که تاکنون کشف و شناخته نشدهاند. نام علمی بید، Tineola Bisselliella است. بیدها در میان حشرات به عنوان دستهای از شب پرهها شناخته میشوند. این دسته از موجودات به لباسها و میوهها آسیبهای جدی میرسانند. از انواع بید میتوان به بید انگور، بید انجیر و بید سیبزمینی اشاره کرد.
جنس مادهی بید میتواند در مدت تقریبا ۱ ماه بیش از ۱۰۰ تخم بگذارند. بید در منازل معمولا لباسها و فرشها را برای اسکان و انجام فعالیت و تخم گذاری برمیگزیند. یکی از دلایل آن این است که بید میتواند به راحتی از الیاف فرش تغذیه کند. بید معمولا در تاریکی و رطوبت و نم زندگی میکند و رشد و تولیدمثل او بیشتر در چنین محیطی گسترش پیدا خواهد کرد.
در ارتباط با اندازهی بدن بیدها باید گفت که طول بدن این دسته از حشرات بین ۱۰ تا ۱۳ میلیمتر است. رنگ بدن برخی از این دسته از حشرات، روشن و رنگ برخی دیگر تیره است. غالبا این دسته از حشرات دارای بالهایی با طول ۳ سانتیمتر هستند.
در ادامه دستهبندی کلی در ارتباط با انواع بیدها ارائه میشود:
بید مواد غذایی
این نوع از بیدها از غذاهای خشک تغذیه میکنند. البته باید در نظر داشته باشید که بید مواد غذایی در نزدیکی این غذاها زندگی نیز میکنند. در صورتی که در آشپزخانه، موجوداتی شبیه به کرم مشاهده شود، میتوان نتیجه گرفت که بیدهای مواد غذایی در برخی از غذاها از قبیل آرد، مغزها، حبوبات و غلات جای گرفتهاند.
بید مواد غذایی در لابهلای مواد غذایی زندگی میکند. این دسته از حشرات در ظروف پلاستیکی نیز جای میگیرند.
بید الیاف
این نوع از بیدها از الیاف خصوصا الیاف طبیعی تغذیه میکنند. به همین دلیل است که به وسایلی که دارای الیاف و منسوجات هستند، هجوم میبرند. از انواع الیاف میتوان به ابریشم، پشم و پنبه اشاره کرد. این دسته از بیدها حتی میان لباسها نیز تخم میگذارد.
پس از انجام فعالیتهای مخرب توسط بید بر روی لباسها یا فرشهایی که در خانه قرار دارد، میتوان سوراخهایی را با اندازههای گوناگون بر روی لباس و فرش مشاهده کرد. برخی دیگر از بیدهای الیاف در رختخواب رخنه میکنند. پس از مدتی از گذشتن از زمان فعالیت در الیاف تشکها، بیدها در لابهلای الیاف تشکها تخم گذاری میکنند.
بید در میان موهای بدن
دستهای از بیدها هستند که در میان موهای سر به فعالیت میپردازند. این گونه از بیدها با مکیدن سر انسان از خون آن استفاده میکند و به این طریق تغذیهی خود را تامین میکند. رنگ این گونه از بیدها سیاه است. مشکل دیگری که این بیدها در سر انسان ایجاد میکنند، خارش شدید در سر است.
فواید بید
جالب است بدانید علی رغم تمام مشکلات متعددی که بید میتواند برای زندگی انسان ایجاد کند، فایدههایی را نیز به همراه دارد. به عنوان مثال، از فواید بید میتوان به موثر بودن در روند کشاورزی با گرده افشانی اشاره کرد.
فایدهی دیگر بید، از میان بردن علفهای هرز است. با استفاده از بید میتوان نسبت به جمعآوری مواد مفید موجود در گیاهها اقدام کرد. همچنین این حشره کاربرد قابل توجهی در تحقیقات علم پزشکی دارد.
مبارزه با بیدها در منازل
از راهکارهای گوناگونی در راستای مبارزه با بیدها در منازل میتوان بهره گرفت. در ادامه به رایجترین راهکارهای ارائه شده در این راستا خواهیم پرداخت:
جارو برقی
با استفاده از درجات بالای قدرت در جاروهای برقی، میتوان مطمئن شد که بیدهایی که در فرشهای خانه جای گرفتهاند، تا حد قابل توجهی به درون کیسهی جاروبرقی انتقال پیدا کردهاند. این روش راهکار بسیار موثری در کاهش تعداد جمعیت بیدها و از بین بردن و به هم زدن روند تولید مثل آنها است.
تجهیزات تولیدکنندهی دمای بالا
استفاده از هر وسیلهای که دمای بالایی را ایجاد کند، میتواند در از میان بردن آفات و حشرات موثر و مفید واقع شود. یکی از این تجهیزات، سشوار است. با استفاده از سشوار به راحتی میتوان بسیاری از بیدها را که به خانه هجوم آوردهاند از میان برد.
بهره گرفتن از تله
با استفاده از تلههایی که برای بید ایجاد شدهاست، علاوه بر این که به راحتی میتوان آنها را به دام انداخت و از گرفتاری آنها رهایی پیدا کرد، میتوان فهمید که آیا محیطی که در آن هستید هنوز به بیدها آلوده است یا خیر.
در تمامی تلههایی که تا به امروز برای بیدها ساخته شدهاند، از هورمون خاصی با نام فرومون بهره گرفته میشود. بیدهای نر با استفاده از ترشح هورمون فرومون، جذب بیدهای ماده میشوند. استفاده از این هورمون در تله بیدها میتواند به راحتی بیدهای نر را به انحراف بکشاند و آنها را به دام بیندازد.
در زمانی که هیچ بید دیگری در تلهها گرفتار نشد، شما میتوانید نسبت به پاک شدن محیط مورد نظر از بیدها اطمینان حاصل نمایید.
گیاهان دارویی
با استفاده از گیاهان دارویی خاصی میتوان بیدها را به دام بیندازید. از جملهی این گیاهان دارویی میتوان به رزماری و آویشن اشاره کرد. به این منظور میتوان مقداری از این گیاهان را در کیسههای کوچک قرار دهید. بعد از آن میتوانید کیسههای آماده شده را در مکانهایی قرار دهید که احتمال حضور بیدها در آنجا بیشتر است.
افشانندههای ضد بید
برای مقابله با بید از اسپریهایی که به عنوان سم در برابر بید عمل میکنند میتوان استفاده کرد. بیدها از سم مخصوصی که در این اسپریها ریخته میشود تغذیه میکنند. تغذیه کردن بید از این اسپری باعث هلاک شدن بید خواهد شد. مزیت این اسپری این است که از آن میتوان در تمامی نقاط منزل استفاده کرد.
در صورتی که از اسپری ضد بید استفاده کردهاید، بهتر است بدانید که سم به کار رفته در آن تا ۱ ماه تاثیر خود را در ناحیهی استفاده شده به همراه خواهد داشت.
سم پاشی و از بین بردن بید به صورت دائمی
بهترین راهکار برای از بین بردن بید به صورت دائمی و همیشگی، بهره گیری از سمپاشی حرفهای است. شرکت مادکو با بیش از ۱۰ سال سابقه در امر سمپاشی و با بهره مندی از متخصصان این حوزه قادر است تا سمپاشی را برای ادارات، سالنهای ورزشی، رستورانها، هتلها، مدارس، کارخانجات و … انجام دهد.
در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با سمپاشی، پیشنهاد ما این است که به صفحهی اختصاصی مادکو در این راستا مراجعه فرمایید.
نویسنده محتوا:
اسداله محمدخانی