ایمنی هلیکوپتر

ايمني كار با هليكوپتر ( بالگرد )

*** منظور از هليكوپتر در اين متن به هيچ عنوان هليكوپترهاي نظامي نبوده و اين محتوا جهت استفاده و بالابردن سطح ايمني پرسنل و كارگران عملياتي در صنايعي مانند اكتشاف نفت و معادن و … كه در پروژه هاي خود به دليل كار در مناطق صعب العبور و كوهستاني ناچارا از هليكوپترهاي سبك و عملياتي استفاده مي نمايند تهيه و منتشر گرديده است .

تعاريف :

ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ( Heliport ) : ﺳﻄﺤﯽ ﯾﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﺸﺨﺺ روي زﻣﯿﻦ ﯾﺎ ﺳﺎزه ﮐﻪ ﮐﻞ ﯾﺎ ﺑﺨﺸﯽ از آن ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺖ، ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﺣﺮﮐﺖ زﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎﻟﮕﺮد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. اﻧﻮاع ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﺳﻄﺤﯽ، ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﻣﺮﺗﻔﻊ، ﻫﻠﯽ دك، ﺷﯿﭗ ﺑﻮرد و ﻫﻠﯽ ﭘﺪ.

ﻫﻠﯽ ﭘﺪ ( Helipad ) :

ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﻧﺸﺴﺖ، ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﭘﺎرك ﺑﺎﻟﮕﺮد ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت در ﺷﺮاﯾﻂ VFR و در وﺿﻌﯿﺖ اﺿﻄﺮاري ﯾﺎ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺧﺎص از ﺟﻤﻠﻪ:

HEMS ﺧﺪﻣﺎت اﺿﻄﺮاري ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻟﮕﺮد

HERFS ﺧﺪﻣﺎت اﺿﻄﺮاري اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت و ﯾﺎ آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻫﻮاﯾﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻟﮕﺮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ، ﺟﺎده اي، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺮﺗﻔﻊ

HOGIS ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎزرﺳﯽ ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻧﻔﺘﯽ و ﮔﺎزي ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻟﮕﺮد ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ

و ﯾﺎ ﺑﺮاي دﯾﮕﺮ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ :

ﺣﻤﻞ ﺑﺎر ﺧﺎرﺟﯽ( Sling)

ﻟﺮزه ﻧﮕﺎري( Seismic)

ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻌﺐ اﻟﻌﺒﻮر ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ

و دﯾﮕﺮ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻣﺤﺪود و ﺑﺼﻮرت ﻣﻮردي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد، ﺻﺮﻓﺎً از ﺗﻌﺪادي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﺗﺒﻌﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.

ﺣﺮﯾﻢ ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت:
ﻣﺤﺪوده اي در اﻃﺮاف ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﮐﻪ ﻣﺸﻤﻮل اﻋﻤﺎل ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎ و ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات داﺧﻠﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻣﺎﻟﮏ ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت:
اﺷﺨﺎﺻﯽ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﯾﺎ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﮐﺸﻮر، ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﯾﮏ ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت را ﺑﻌﻬﺪه دارند.

ﺑﻬﺮه ﺑﺮدار ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت:
ﻣﺎﻟﮏ ﯾﺎ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ او ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﺑﻌﻬﺪه دارد.

ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ( HSMS  ):
ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اي ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ، ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎ، ﺧﻂ ﻣﺸﯽ، ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ و اﻟﺰاﻣﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻤﻨﯽ و اﺳﺘﻔﺎده اﯾﻤﻦ از ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

گواﻫﯿﻨﺎﻣﻪ/ﺗﺎﯾﯿﺪﯾﻪ ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت:
ﮔﻮاﻫﯿﻨﺎﻣﻪ/ﺗﺎﯾﯿﺪﯾﻪ، ﺳﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺎﻣﻨﺎﻣﻪ ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ
ﺳﺎزﻣﺎن، ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺻﺎدر ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﻮرد وﺛﻮق ﺳﺎزﻣﺎن:
ﺷﺮﮐﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﺳﺎزﻣﺎن، ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﮐﺴﺐ ﻟﻮح ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺸﺎوره ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﺷﺪه و آدرس آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ در ﭘﻮرﺗﺎل ﺳﺎزﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺧﻠﺒﺎن:
ﺧﻠﺒﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﻟﮕﺮد

IFR :

ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﺮواز ﺑﺎ دﺳﺘگاه

اﻧﻮاع ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺗﺮاﻓﯿﮏ:

IFR Heliport

Night VFR Heliport

Day VFR Heliport

ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﺎﻟﮕﺮدﻫﺎ از ﻧﻈﺮ وزن:

ﺑﺎﻟﮕﺮد ﻓﻮق ﺳﺒﮏ :   كمتر از 600 كليوگرم

بالگرد سبك :   بين 600 تا 3175 كيلوگرم

بالگرد سنگين:     بالاتر از 3175 كيلوگرم

HEMS:

خدمات اﺿﻄﺮاري ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻟﮕﺮد

HERFS:

خدمات اﺿﻄﺮاري اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت و ﯾﺎ آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺗﻮسط بالگرد

 HOGIS

خدمات ﺑﺎزرﺳﯽ ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻧﻔﺘﯽ و ﮔﺎزي ﺗﻮﺳط بالگرد

 HLO:

HELICOPTER LANDING OFFICER

ﻓﺮد راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺎﻟﮕﺮد ﺷﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ (داراي ﮔﻮاﻫﯿﻨﺎﻣﻪ HLO از ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﻣﺠﺎز ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ ﺳﺎزﻣﺎن) ﺑﻮده و ﺑﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺑﻬﺮه ﺑﺮدار ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت ﻣﻨﺼﻮب و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ، ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ است .

وظايف اصلي HLO :

• ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ آﻣﺎده ﺳﺎزي و اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﻓﺮود و ﺧﺮوج ﺑﺎﻟﮕﺮد
• ﺷﺎﻣﻞ اﻣﻮر ﻣﺴﺎﻓﺮ 
• ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺎﻧﯿﻔﺴﺖ
• ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺴﺎﻓﺮان ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺎده و ﺳﻮار ﺷﺪن ﺑﺎﻟﮕﺮد
• اراﺋﻪ ﻓﯿﻠﻢ ﺗﻮﺟﯿﻬﯽ ﻗﺒﻞ از ﭘﺮواز
• ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺗﺮدد اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﺤﻞ ﻓﺮود
• اﻣﻮر ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﻮاﻧﻮردي
• اﻃﻤﯿﻨﺎن از آﻣﺎده ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﻮدن ﺗﺠﻬﯿﺰات اﺿﻄﺮاري
• ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت در وﺿﻌﯿﺖ اﺿﻄﺮاري روي ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت
• اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮوازي ﺑﻪ ﺧﻠﺒﺎن ﻗﺒﻞ از ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﺑﻌﺪ از ﭘﺮواز در ﻣﺤﺪوده اﻋﻼم ﺷﺪه
• ﻧﻈﺎرت و ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻫﻮاﻧﻮردي ﻫﻠﯽ ﭘﻮرت

و دﯾﮕﺮ ﻣﻮارد اﻋﻼﻣﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

نكات ايمني بالگرد ها :

اجزاء اصلي هليكوپتر (بالگرد ) :

منطقه بندي ايمن اطراف هليكوپتر :

مناطق خطر :

نحوه نزديك شدن به هليكوپتر :

ايمني بالگردها هنگام حمل پرسنل

بر روي زمين :

هنگام سوخت گيري مجدد :

• در فاصله كمتر از 30 متر قرار نگيريد
• سيگار نكشيد

هنگام بلند شدن و فرود آمدن :

• در كنار گروه قرارگرفته و جدا نشويد
• در مقابل هليكوپتر قرار گيريد
• هنگاميكه طناب آويزان است ، نبايد مسافرين را حمل كرد . مطمئن شويد كه، حتي بدون بار، طناب آويزان نباشد

سوار و پياده شدن از هليكوپتر:

در زمين افقي و مسطح:

• تا منطقه 180  درجه در مقابل هليكوپتر نزديك يا حركت نكنيد

در زمين ناهموار :

• در منطقه مسطح قرار بگيريد

در همه موارد :

• تا حد امكان خم شويد
• منتظر اجازه خلبان بمانيد

پرواز ثابت :

• • منتظر اجازه خلبان بمانيد
  •  از درب مخالف خلبان وارد يا خارج شويد
  • درب را با دست , باز نگه داريد
  • يواش و به حالت خميده پياده شويد ، نپريد

با تجهيزات :

• • تجهيزات بايد قبل از سوار شدن سرنشينان در هليكوپتر جا داده شده باشند
  • لوازم بايد بعد از سرنشينان تخليه شوند

هنگام پرواز:

• نشستن بر روي  صندليهاي موقت ممنوع است
• هنگام پرواز بايد كمربندها محكم باقي بمانند
• سيگار كشيدن ممنوع است
• هنگام پرواز دربها بايد محكم بسته شده باشند
• لوازم آزاد و سبك را با دست نگه داريد

ايمني بالگردها هنگام حمل بار و تجهيزات

قبل از بار زدن :

• تجهيزات را در يك مكان درمحوطه فرود هليكوپتر جمع نمائيد
• تجهيزات را طوري روي هم انبار كنيد كه ارتفاع آنها بيشتر از 1.5 متر نباشد
• گذاريد كه باد اشيا’ سبك را به اين و آن طرف ببرد

در حين  بار زدن  يا بارگيري :

• تجهيزات را در جلوي هلي كوپتر در منطقه 180 درجه قرار دهيد
• هيچ بار و محموله اي نبايد بالاتر از بلندي شخص حامل كه خود او نيز بايد  خم شود باشد
• مراقب وسائل بلند همانند ميله ها باشيد
• طبق دستورات خلبان بارها بايد توزيع و يا انضمام شوند
• تجهيزات را در كنار كابين تخليه نمائيد
• تا زمانيكه هلي كوپتر از زمين بر نخواسته بارها را جابجا نكنيد

بارگيري و باراندازي بوسيله قلاب :

• تنها شخص قلاب به دست و ، در صورت نياز، شخص اشاره دهنده بايد درمحوطه بارگيري يا قلاب گيري وجود داشته باشند
• شخص قلاب به دست بايد با دستورات كاملا آشنا و هماهنگ باشد
• شخص اشاره دهنده بايد از زبان و يا كد اشاره استفاده كند
• هيچ كس در هيچ زماني نبايد زير بار قرار گيرد
• خود را به بار آويزان نكنيد
•  بار را نكشيد بلكه آنرا هول دهيد
•  زمانيكه طناب حمل و قلاب ، حتي بدون بار ، به هليكوپتر وصل است مسافر گيري يا حمل مسافر اكيدا ممنوع است

حمل و نقل تجهيزات خطرناك :

• در صورت امكان، تجهيزات خطرنا ك  را با قلاب حمل كنيد
• سيگار كشيدن اكيدا ممنوع است

تاسيسات پروازي ويژه هليكوپتر هاي سبك عملياتي

جهت استفاده از هليكوپترهاي عملياتي در پروژه هاي كوهستاني و صعب العبور نيازمند ايجاد تاسيسات و كمپ پروازي مي باشيم كه كليات آن به شرح ذيل است :

رمپ پرواز :

رمپ پرواز زميني است كه محوطه آن كاملا مسطح و بدون شيب مي باشد .

• حداقل ابعاد رمپ پرواز مستطيلي به ابعاد 115 متر در 55 متر مي باشد .( اين فاصله حداقلي است و در صورت كه زمين فضاي لازم را داشته باشد فواصل قابل افزايش است )
• در رمپ پرواز سه پد به ابعاد 15*15 متر ساخته مي شود.
• فاصله لبه هر پد از پد مجاور 15 متر مي باشد.
• فاصله لبه پدهاي كناري از عرض و طول مستطيل بزرگ 20 مترمي باشد.
• اطراف رمپ پرواز مي بايست به لحاظ جلوگيري از ورود افراد غير مجاز و حيوانات به ارتفاع 1.5 متر فنس كشي گردد .
• جنب درب ورودي رمپ مي بايست علائم ايمني از جمله ورود افراد غير مجاز ممنوع و سيگار كشيدن ممنوع نصب گردد .
• براي روشنايي رمپ پرواز در شب مي بايست پروژكتورهايي در فواصل 20 متر و به ارتفاع فنس ها روي پايه فنس ها نصب گردد.

سمت جغرافيايي رمپ پروازي :

سمت جغرافيايي رمپ پرواز كاملا ارتباط دارد با مسير بادهاي غالب و تشخيص آن يك كار كاملا تخصصي بوده و توسط كارشناسان ويژه انجام خواهد شد .

نمونه اي از سمت جغرافيايي رمپ پروازي را در ذيل مشاهده مي فرمائيد :

استاندارد ساخت پد هليكوپتر :

• حداقل ابعاد هر پد 15 * 15 متر مي باشد .
• پد از جنس سيمان و ترجيحا بتون آرمه به ضخامت 15 سانتي متر مي باشد .
• سطح پد كاملا مسطح بوده طوريكه هنگام بارندگي تجمع آب در پد ايجاد نگردد .
• سطح پد مي بايست با حرف H به رنگ سفيد رنگ آميزي گردد .
• جهت حرف H به سمت نشت و برخاست هليكوپتر و طول و عرض آن بايد 6 *4 متر و ضخامت آن 80 سانتي متر باشد .
• هر پد بايد داراي نقاط مهار بالگرد (هليكوپتر ) به زمين ( MOORING POINTS ) باشد .
• حاشيه كناري هر پد بايدبه عرض 30 سانتي متر بارنگ زرد رنگ آميزي گردد .
• سطح پد بايد با سطح كلي رمپ پرواز كه با شن هاي بادامي پوشيده شده است همتراز بوده و حالت پله اي نداشته باشد .
• از سه پد ساخته شده پد اول و دوم بعنوان اصلي و پد سوم بعنوان رزو استفاده مي گردد .

قابل ذكر است كه استاندارد فوق براي مناطق مختلف و كاربري هاي مختلف به تشخيص كارشناسان ويژه قابل تغيير مي باشد .

نيازمنديهاي فني در كنار رمپ پروازي :

• در فاصله بين هر دو پد مي بايست چاه ارت استاندارد جهت انتقال الكتريسيته ساكن به زمين احداقث گردد .
• لوله كشي آب شيرين به كنار پد جهت شستشوي هليكوپترها انجام گردد. ارتفاع شير اب كنار پد نبايد از 25 سانتي متر تجاوز نمايد
• تابلوبرق سه فاز جهت استارت بالگرد در فاصله 5 متري پد مياني نصب گردد .
• اتاقك وسايل پشتيباني زميني به طول 2متر و عرض 1.5 متر و ارتفاع 1.2 متر تاسيس گردد .
• جاده انتقال سوخت از انبار سوخت به كنار پدها به عرض حداقل 1.2 متر احداث گردد.اين جاده بايد حتي المقدور فاقد شيب باشد.
• نصب باد نما

اتاقك وسايل پشتيباني زميني :

كف اتاقك از جنس سيمان باشد

سقف اتاقك از جنس ايرانيت باشد

سقف اتاقك داراي شيب كمي به سمت عقب باشد تا در صورت بارندگي آب را به پشت اتاقك منتقل كند

سمت درب اتاقك به طرف پدها باشد

محل اتاقك در حد فاصل بين دو پد اصلي ( ولي نه مابين دو پد) و به فاصله سه متري خارج از لبه دو پد اصلي و متكي به جاده حمل سوخت قرار گيرد

بهتر است تابلو برق سه فاز جهت اشغال فضاي كمتر و ايمني بيشتر به ديواره خارجي اتاقك نصب گردد

شماتيك محل انبار سوخت ، انبار قطعات فني ، اتاقك وسايل پشتيباني زميني و جاده بين انبار سوخت تا كنار پدها :